Anayasa Mahkemesi cinsiyet değiştirmede “üreme yeteneğinden yoksun olma” şartını kaldırdı
Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu’nun, cinsiyet değişikliğine izin verilmesi için “üreme yeteneğinden yoksun olma” şartını düzenleyen hükmünü iptal etti. Nüfus cüzdanını değiştirebilmek için cinsiyet değiştirme ameliyatı olma şartının iptal istemi ise reddedildi.
Anayasa Mahkemesi, cinsiyet değişikliğine izin verilebilmesi için “üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun olma” şartını düzenleyen kanun hükmünün iptalini kararlaştırdı.
AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, cinsiyet değişikliği ameliyatı olmadığı için nüfus cüzdanı değiştirilmeyen bir trans, Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açtı.
Dava dilekçesinde, nüfus cüzdanını değiştirebilmek için cinsiyet değiştirme ameliyatı olma şartı getiren Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin 2. fıkrasının Anayasa’ya aykırılık iddiasının değerlendirilmesi istendi.
Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesi, başvuruyu ciddi bularak, dosyayı Anayasa Mahkemesine taşıdı.
Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, gündem toplantısında başvuruyu esastan görüştü. Kurul, Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin 2. fıkrasındaki, “cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmi sağlık kurulu raporuyla doğrulanması halinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verileceği” şeklindeki düzenlemenin iptal istemini oy çokluğuyla reddetti.
Üremede yoksunluk şartına iptal
Bu konuda bir başka başvuru da Edirne 1. Asliye Hukuk Mahkemesince yapıldı. Mahkeme, Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “…ve üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu…” ibaresinin iptaline karar verilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, bu başvuruyu da esastan görüşerek karara bağladı.
Yüksek Mahkeme, cinsiyet değişikliğine izin verilebilmesi için “üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun olma” şartını, Anayasa’ya aykırı bularak, oy çokluğuyla iptal etti.
Kanunun birinci fıkrası, “Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir. Ancak iznin verilebilmesi için, istem sahibinin 18 yaşını doldurmuş bulunması ve evli olmaması, ayrıca transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu ve üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesi şarttır.” hükmünü içeriyordu.
